W dniu 21 października Parlament Europejski na sesji plenarnej zatwierdził porozumienie polityczne w sprawie przeglądu dyrektywy (2009/103/WE) „dotyczącej ubezpieczenia w zakresie odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych”, tzw. dyrektywy w sprawie ubezpieczeń komunikacyjnych (MID). Porozumienie polityczne musi jeszcze zostać zatwierdzone przez Radę Ministrów UE, a następnie dyrektywa zostanie opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE. Dwadzieścia dni po publikacji dyrektywa wejdzie w życie. Państwa członkowskie UE będą miały 24 miesiące od daty wejścia w życie na transpozycję Dyrektywy do prawa krajowego i rozpoczęcie stosowania jej postanowień.

W skrócie, uzgodniono następujące główne punkty:

• Narzędzia do porównywania cen ubezpieczeń komunikacyjnych (art. 16a). Państwa członkowskie mogą zdecydować się na certyfikację narzędzi umożliwiających konsumentom bezpłatne porównywanie cen, taryf i zakresu ubezpieczenia pomiędzy ubezpieczycielami oferującymi ubezpieczenia komunikacyjne od odpowiedzialności cywilnej, którzy spełniają warunki określone w dyrektywie w sprawie przyrządów pomiarowych. Po uzyskaniu odpowiedniego certyfikatu narzędzia takie można określać mianem „niezależnych porównywarek cen ubezpieczeń komunikacyjnych”. Narzędzia takie powinny być niezależne od ubezpieczycieli, określać jasne i obiektywne kryteria, na których opiera się porównanie, być otwarte dla każdego ubezpieczyciela oferującego ubezpieczenie obowiązkowe, zawierać oświadczenie, że ceny opierają się na dostarczonych informacjach i nie są wiążące dla ubezpieczycieli itp. Państwa członkowskie mogą również ustanowić publiczne narzędzia do porównywania cen, prowadzone przez organ publiczny.

BIPAR nie jest nie zwolennikami wprowadzenia w dyrektywie w sprawie przyrządów pomiarowych odniesienia do jednego tylko rodzaju dystrybutorów ubezpieczeń (porównywarek). W tym zakresie należy zwrócić uwagę, że jest to obecnie opcja dla państw członkowskich, a nie obowiązek.

• Definicja pojęcia „pojazd”. Pojazd oznacza:

(a) Każdy pojazd silnikowy napędzany wyłącznie siłą mechaniczną na lądzie, ale nie poruszający się po szynach, o.

– maksymalnej prędkości konstrukcyjnej większej niż 25 km/h, lub

– o maksymalnej masie netto powyżej 25 kg i maksymalnej prędkości konstrukcyjnej powyżej 14 km/h;

(b) każdą przyczepę używaną z pojazdem, o którym mowa w lit. a), zarówno sprzężoną, jak i niesprzężoną.

Pojazdy napędzane silnikiem wyłącznie elektrycznym lub wyposażeniem pomocniczym są objęte definicją pojazdu.

Lekkie pojazdy elektryczne są wyłączone z zakresu stosowania dyrektywy w sprawie przyrządów pomiarowych, jeżeli nie są zgodne z definicją. Państwa członkowskie mają jednak możliwość wprowadzenia na mocy prawa krajowego wymogu posiadania ubezpieczenia komunikacyjnego od odpowiedzialności cywilnej w odniesieniu do wszelkiego sprzętu silnikowego używanego na lądzie, który nie jest objęty definicją „pojazdu”.

• Definicja „używania pojazdu”. Oznacza ono każde użycie pojazdu, które jest zgodne z funkcją pojazdu jako środka transportu w momencie wypadku, niezależnie od cech pojazdu i niezależnie od terenu, na którym pojazd silnikowy jest używany, oraz od tego, czy jest on nieruchomy, czy w ruchu. MID nie ma zastosowania, jeżeli w chwili wypadku pojazd nie jest używany, ponieważ jego normalną funkcją jest wykorzystywanie go na przykład jako przemysłowego lub rolniczego źródła energii. W trakcie produkcji i transportu pojazdy nie pełnią funkcji transportowej. Powinno jednak istnieć ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej obejmujące szkody, które te pojazdy mogą wyrządzić.

• Pojazdy używane wyłącznie na obszarach o ograniczonym dostępie. Państwa członkowskie mogą wprowadzić ograniczone odstępstwa w odniesieniu do obszarów o ograniczonym dostępie, do których nie powinny mieć wstępu osoby nieupoważnione, na przykład obszarów i urządzeń w portach i portach lotniczych. Jeżeli zdecydują się na takie odstępstwo, powinny podjąć odpowiednie środki w celu zapewnienia wypłaty odszkodowania w odniesieniu do wszelkich strat lub obrażeń. Podobne przepisy stosuje się do pojazdów, które nie zostały dopuszczone do ruchu na drogach publicznych zgodnie z prawem krajowym państwa członkowskiego.

• Pojazdy czasowo lub na stałe wyrejestrowane lub objęte zakazem używania. Państwa członkowskie, które wiążą obowiązek ubezpieczenia z zarejestrowanymi pojazdami, muszą podjąć odpowiednie środki w celu zapewnienia wypłaty odszkodowania zgodnego z dyrektywą w sprawie przyrządów pomiarowych w odniesieniu do wszelkich strat lub szkód spowodowanych przez pojazdy, które są trwale lub tymczasowo wyrejestrowane, ponieważ na przykład znajdują się w muzeum, są w trakcie odnawiania lub nie były używane przez dłuższy czas z innego powodu, takiego jak użytkowanie sezonowe. Podobne przepisy mają zastosowanie do pojazdów, które zostały formalnie wycofane z użytku.

• Zwolnieniu podlegają pojazdy przeznaczone do sportów motorowych. MID nie ma zastosowania do używania pojazdu w imprezach i działaniach związanych ze sportami motorowymi, w tym w wyścigach, zawodach, szkoleniach, testach i demonstracjach na ograniczonym i wyznaczonym obszarze, pod warunkiem że państwo członkowskie zapewni posiadanie przez organizatora danej działalności lub jakąkolwiek inną stronę alternatywnej polisy ubezpieczeniowej lub gwarancyjnej obejmującej szkody wyrządzone osobom trzecim, w tym widzom i innym osobom postronnym, ale z wyłączeniem uczestniczących kierowców i ich pojazdów. Takie wyłączone działania powinny odbywać się na ograniczonym i odgraniczonym obszarze, w celu i w taki sposób, aby zwykły ruch drogowy, ludność lub jakakolwiek strona niezwiązana z działaniem nie mogła faktycznie lub potencjalnie korzystać z trasy, którą się porusza (powinno to obejmować działania na wyznaczonych torach lub trasach sportów motorowych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, np. w strefach bezpieczeństwa, strefach pit-stopu i garażach, gdzie ryzyko wypadku jest znacznie podwyższone w porównaniu ze zwykłymi drogami i do których nie powinny wchodzić osoby nieupoważnione).

• Kontrole ubezpieczenia pojazdów. Państwa członkowskie powstrzymują się od przeprowadzania kontroli ubezpieczenia pojazdów. Kontrole są dozwolone wyłącznie wtedy, gdy są niedyskryminujące, konieczne i proporcjonalne, stanowią część ogólnego systemu kontroli na terytorium danego kraju, które są przeprowadzane również w odniesieniu do pojazdów znajdujących się na terytorium państwa członkowskiego przeprowadzającego kontrole i nie wymagają zatrzymania pojazdu. W odniesieniu do gromadzenia danych, państwa członkowskie przestrzegają zasad konieczności, proporcjonalności i celowości oraz ustalają proporcjonalny okres zatrzymywania danych.

• Minimalne sumy gwarancyjne. (a) Za szkody na osobie: 6 070 000 EUR na wypadek, niezależnie od liczby stron poszkodowanych, lub 1 220 000 EUR na stronę poszkodowaną; b) Za szkody majątkowe: 1 220 000 EUR na wypadek, niezależnie od liczby stron poszkodowanych. Komisja będzie dokonywać przeglądu kwot minimalnych co pięć lat.

W międzyczasie w dniu 19 października w Dzienniku Urzędowym UE opublikowano obwieszczenie Komisji dotyczące dostosowania minimalnych sum ubezpieczenia określonych w obowiązującej dyrektywie w sprawie przyrządów pomiarowych w związku z inflacją. W wyniku przeglądu kwoty określone w euro są następujące:

– w przypadku szkód na osobie minimalną kwotę pokrycia zwiększa się do 1 300 000 EUR na ofiarę (zamiast 1 000 000 EUR) lub 6 450 000 EUR na jedno roszczenie (zamiast 5 000 000 EUR), niezależnie od liczby ofiar;

– w przypadku szkód majątkowych minimalną kwotę podwyższa się do 1 300 000 EUR na jedno roszczenie (zamiast 1 000 000 EUR), niezależnie od liczby poszkodowanych.

• Odszkodowanie w przypadku niewypłacalności zakładu ubezpieczeń. Państwa członkowskie ustanawiają organy mające na celu zagwarantowanie, że jeżeli zakład ubezpieczeń pojazdu odpowiedzialnego za wypadek jest niewypłacalny, strony poszkodowane mogą otrzymać odszkodowanie w państwie członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, nawet jeżeli zostały poszkodowane w wyniku wypadku, który miał miejsce w innym państwie członkowskim. Ma to zastosowanie od momentu, w którym ubezpieczyciel jest objęty postępowaniem upadłościowym lub likwidacyjnym. Organ w tym państwie członkowskim będzie wówczas dochodził zwrotu kosztów od organu w państwie członkowskim siedziby niewypłacalnego ubezpieczyciela.

• Wypadek z udziałem przyczep. W przypadku wypadków z udziałem przyczep, dla których zostało wydane ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej odrębne od ubezpieczenia pojazdu ciągnącego, strona poszkodowana może wnieść roszczenie przeciwko ubezpieczycielowi przyczepy, jeżeli prawo krajowe tak stanowi i przyczepa może być zidentyfikowana, ale pojazd, który ją ciągnął nie może być zidentyfikowany.

• Oświadczenie dotyczące historii roszczeń. Treść i format oświadczenia o historii roszczeń zostały zharmonizowane (6 obowiązkowych informacji). Zakłady ubezpieczeń traktują oświadczenie z innego państwa członkowskiego na równi z oświadczeniem krajowym i stosują wszelkie zniżki dostępne dla identycznego potencjalnego klienta. Obejmuje to zniżki, które są wymagane przez ustawodawstwo krajowe państwa członkowskiego, takie jak zniżki „bonus-malus”. Państwa członkowskie powinny zachować swobodę w przyjmowaniu ustawodawstwa krajowego dotyczącego systemów „bonus-malus”.

• Centra informacyjne. Państwa członkowskie dopilnują, aby zakłady ubezpieczeń lub inne podmioty były zobowiązane do przekazywania centrom informacyjnym numeru rejestracyjnego pojazdu, liczby polis ubezpieczeniowych obejmujących użytkowanie tego pojazdu oraz nazwy ubezpieczyciela pokrywającego ryzyko, a także do informowania centrum informacyjnego o utracie ważności polisy lub o tym, że przestała ona obejmować zarejestrowany numer pojazdu. Stowarzyszenia krajowe mogłyby rozważyć wystąpienie z wnioskiem o umożliwienie pośrednikom dostępu do tych baz danych.